چرا تهیه یک نذری سالم و با کیفیت مهم است؟
در کشورمان مراسم‌های مذهبی مختلفی در طول سال برگزار می‌شود که هر کدام آداب مخصوص به خود را دارد. یکی از این مراسم‌ها، عزاداری در ایام محرم و صفر است. از قدیم نذری دادن در این ایام بين ايراني‌ها رايج بوده و هنوز هم به قوت خودش باقي ست.
بيشتر مردم هم، هرجاي ايران که باشند از اين غذاها مي‌خورند. پس تأثير کيفيت اين غذاها روي سلامت مردم غير قابل انکار است و صاحبان هيأت‌ها لازم است در کنار توجه به طعم غذا، سلامت آن را هم در نظر بگيرند.
شاید گمان کنید که پختن یا مصرف چند وعده غذای نذری به حساسیت زیادی نیاز ندارد و لازم نیست درباره سلامت پخت آن بیش از اندازه نگران باشیم. این در حالی است که دکتر مجید حاجی فرجی، دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در مورد غذای نذری اعلام کرد: سالم و ایمن بودن غذای نذری از اهمیت خاصی برخوردار است، چرا که تعداد زیادی از افراد آن را تهیه و از آن استفاده می‌کنند.
وی اظهار داشت: با توجه به مشکلاتی که ما در بحث سلامت جامعه و پیشرفت برخی از بیماری‌های غیر واگیر از جمله افزایش وزن، دیابت، بیماری‌های قلب و عروق و غیره داریم، باید نگاه دیگری به انتخاب غذای نذری داشته باشیم.
حاجی فرجی تصریح کرد: غذای نذری چه برای سیر کردن افراد نیازمند و چه برای تبرک، باید یک غذای سالم تغذیه‌ای باشد. ما باید در مصرف نمک، نوع روغن و میزان آن، نوع مصرف اقلام غذایی که در آن بکار می‌بریم و تأمین یکسری از مواد مغذی دقت کنیم و کسانی که در صدد تهیه غذای نذری هستند نیز به نکات گفته شده توجه کنند.
از این رو در این مطلب چند توصیه ساده و کاربردی برای تمام کسانی که نذری می‌پزند یا نذری مصرف می‌کنند، مطرح می‌شود تا با رعایت آنها سلامت تمام افراد جامعه حفظ شود.
9 توصیه مهم برای تهیه یک نذری سالم
1. دور روغن‌های جامد و سرخکردنی را خط بکشید
روغن‌های جامد مملو از اسید چرب ترانس هستند و سلامت اشخاص را به خطر می‌اندازند. بسیاری از مردم فکر می‌کنند که روغن مخصوص سرخکردنی، برای سرخ کردن خوب است در حالی که در اکثر این روغن‌ها از پالم استفاده شده حتی روغن‌هایی که بر روی آنها ((بدون پالم)) نوشته شده است. یکی از علت‌های اصلی دیابت همین روغن‌ها هستند.
برای سرخ کردن پیاز و سیب‌زمینی غذای نذری، از روغن‌هایی استفاده کنید که در صورت حرارت دیدن سرطان‌زا نمی‌شوند و برعکس دارای خواص بسیار هستند از جمله روغن‌های حیوانی مانند روغن دنبه، روغن زرد یا روغن کره، و روغن‌های گیاهی مانند روغن زیتون و روغن کنجد.
برای صرفه‌جویی در مصرف روغن، می‌توانید پیاز یا سیب‌زمینیِ غذای نذری را پس از خرد کردن در یک آبکش فلزی بریزید و آبکش را ۲ دقیقه داخل آبِ در حال جوش قرار دهید. سپس آن را از داخل آب در بیاورید و پس از گرفته شدن آب پیازها و سیب‌زمینی‌ها، آنها را در مقدار کمی روغن سرخ کنید. با این کار، پیاز و سیب‌زمینی در کمتر از ۵ دقیقه کاملاً سرخ می‌شود و روغن را به خودشان نمی‌گیرند.
2. گوشت گوسفند به جای گوشت گاو
بهتر است در غذاهای نذری، از گوشت گوسفند استفاده کنید. طبع آن معتدل رو به گرمی ست و علاوه بر خواصی که دارد، فرآیند پرورشش طبیعی ست.
گوشت گاو به شدت سودازاست، باعث افزایش غلظت خون می‌شود و برای کبد بار سنگین دارد. گاوهای امروزی دستکاری ژنتیکی شده‌اند و خوردن آنها مشکلات زیادی را به همراه دارد. اکثر کسانی که گوشت گاو می‌خورند، دچار بیماری‌های گوارشی مانند بواسیر می‌شوند.
3. رب گوجه فرنگی
در غذاهایی مانند قیمه از رب‌های کارخانه‌ای که مواد نگهدارنده مضر دارند، استفاده نکنید. به جای آن بهتر است رب‌های خانگی یا گوجه رنده شده مصرف کنید.
البته ربِ گوجه‌فرنگی سودازاست، سعی کنید مقدار مصرفی آن را کم کنید و برای خوش رنگ کردن غذا، از مقداری زعفران بهره ببرید تا سلامت غذای نذری حفظ شود.
4. سبزی قورمه‌سبزی را بیش از حد سرخ نکنید
سرخ کردن زیاد باعث از بین رفتن ویتامین‌های سبزی می‌شود و از آن تفاله‌ای بیشتر باقی نمی‌ماند.
5. استفاده از شکر سفید ممنوع
در تهیه دسرهای نذری مانند شله زرد یا دیگچه، یا شیرینیِ کنار نوشیدنی، از قند و شکر سفید استفاده نکنید. شکر سفید سیستم ایمنی بدن را ضعیف کرده و باعث رشد عفونت در بدن می‌شود.
بهترین جایگزین برای آن، قند و شکر و نبات قهوه‌ای، کشمش، توت خشک، مویز، انجیر، خرما و عسل است.
6. برنج کته بهتر از آبکش
حالا مي رسيم به برنجي که همراه اين خورش ها خيرات مي شود. برليانت بزرگمهر، مشاور تغذيه و رژيم درماني و مسئول کميته آموزش همگاني انجمن تغذيه ايران، درباره برنج مي‌گويد: ((برنج ماده غذايي ويتامين‌هاي گروه B و ماده معدني روي است و همه ارزش غذايي برنج به اين است که به صورت کته مصرف شود. چون وقتي سبوس برنج را مي‌گيرند مقدار زيادي از ويتامين B آن از بين مي‌رود و وقتي هم برنج را آبکش مي‌کنند، چيزي از ويتامين B آن باقي نمي‌ماند. اما از آنجا که کته درست کردنِ حجم بالاي برنج‌هاي نذري کار هرآشپزي نيست و آشپز بايد خيلي ماهر باشد، معمولاً برنج به شکل آبکش تهيه مي‌شود)).
علاوه بر این بهتر است در هنگام پخت برنج به آن مقداری پودر سبوس برنج نیز اضافه کنید. سبوس برنج دارای فیبر بوده، سردی برنج را خنثی می‌کند و برای گوارش مفید است.
7. از نمک دریا استفاده کنید
نمک دریا سرشار از کلسیم، پتاسیم، فسفر، منگنز و ... است و بر خلاف نمک‌های تصفیه شده شیمیایی، فشار خون را نیز تنظیم می‌کند.
8. غذاهای نذری داغ را در ظرف‌های پلاستیکی نریزید
بهتر است از اشخاصی که می‌خواهند نذری شما را دریافت کنند، بخواهید یک ظرف مناسب از خانه همراه خود بیاورند. چنانچه مجبور به استفاده از ظرف‌های یکبار مصرف می‌باشید، حتماً از انواع گیاهی آنها به جای انواع پلاستیکی‌شان استفاده کنید.
9. لیوان‌های یکبار مصرف
برای پخش کردن چای یا شیر داغ شیر نذری از لیوان‌های کاغذی به جای لیوان‌های پلاستیکی استفاده کنید.
چند راهکار برای حفظ کیفیت غذاهای نذری
با توجه به شرایط اقتصادی حاکم بر کشور ممکن است بگویید که جایگزین کردن مواردی که در بالا ذکر شد، نیازمند صرف هزینه‌های بیشتری ست.
توصیه ما به شما این است که برای پیشگیری از به خطر افتادن سلامت افرادی که نذری دریافت می‌کنند و کاهش هزینه‌ها، راهکارهای زیر را به‌جای کم کردن کیفیت و سلامت مواد اولیه به کار ببندید.
1. به جای کم کردن کیفیت مواد اولیه غذایی، حجم نذری خود را کاهش دهید.
2. برای پختن غذای نذری با یکی از اطرافیان، دوستان یا آشنایانی که نذری‌هایی مشابه نذری شما دارند، شریک شوید و به صورت اشتراکی غذای نذری سالم و با کیفیت برای عزاداران تهیه کنید.
3. برای کاهش هزینه‌ها، از مراکز عمده‌فروشی خرید کنید تا هزینه مواد اولیه را کاهش دهید.
4. نوع نذری خود را در صورت امکان تغییر دهید و نذری‌هایی که هزینه کمتر و کیفیت بهتری دارند را به دست عزاداران برسانید.
5. اگر گمان می‌کنید شرایط اقتصادی برای ادای نذری مناسب نیست، به‌جای کاهش کیفیت نذری، پولی که برای غذای نذری کنار گذاشته‌اید را به افراد مستمند یا مراکز خیریه ببخشید.
منابع:
1. سلامت آنلاین
2. راسخون
3. هفته نامه سلامت
گردآوری شده توسط واحد فرهنگی خانه احسان
