ابتدا به اهمیت آب در تاریخ زندگی بشریت خواهیم پرداخت و در ادامه هم به چند سوال رایج زیر پاسخ خواهیم داد؛
فلسفه آب ریختن پشت سر مسافر از کجا آمده؟
اگر بعد از حمام، روی پاها آب سرد بریزیم چه می شود؟
علت توصیه به استفاده از کوزه سفالی چیست ؟
واژه شیر آب چه زمانی وارد فرهنگ لغات ایرانیان شد؟
آب مایه حیات
آب مهمترین و حیاتی ترین ماده خوراکی برای انسانها است. حدود 60 تا 78 درصد از بدن انسان را آب تشکیل می دهد البته حجم آب در بدن انسان بسته به سن، جنسیت و مزاج متغییر است. آب به بدن کمک کند تا دمای نرمال خود را ثابت نگاه دارد. این ترکیب حیاتی از سفت شدن مفاصل جلوگیری میکند، از طناب نخاعی و بافتهای حساس بدن محافظت می کند و همچنین میتواند ترکیبات مضر بدن را از طریق ادرار و تعریق دفع نماید.
اهمیت آب در تاریخ زندگی بشریت
تاریخ نشان می دهد که مراکز اولیه تمدن در کنار رودخانه های پر آبی مانند نیل و دجله و فرات به وجود آمده اند. آن هنگام که بشر به درجه ای از فناوری دست نیافته بود تا از سفره های آب زیرزمینی با حجم زیاد متنعم شود و آب را از قنات ها و چاه های عمیق به سطح زمین بکشاند، آسان ترین راه برای تداوم زندگی اجتماعی انسانها، استقرار در کنار رودها بود. اگر در اوضاع و احوال جوامع تفکر کنیم، زمین های بی آب، خاک بی حاصلی بود که حتی زحمت تازاندن اسب را برای جنگجویان نداشت. «آب» حلقه گمشده به وجود آمدن تمدن ها بود و هست.

فراعنه مصر با تسلط بر آب نیل، قدرت خود را بر جان و مال مردم گستراندند و آب نیل بود که اهرام ثلاثه را در دشت های مصر برفراز کرد. زرتشت، دین خود را در منطقه ای که پر از رودهای منتهی به دریاچه ارومیه بود پرورید یا به قولی دیگر، در کنار سیحون و جیحون، مبانی ثنویت خود را ساخت و پرداخت. سومریان خط و اسطوره های خود را در کنار دجله و فرات آفریدند و تمدن هاراپان در دره رود سند شکل گرفت. ادیان بزرگ ابراهیمی در منطقه ای که میزان خاک بر آب افزون بود ولی ارزش آب بر خاک افزون تر، جان گرفت و جهان گیر شد. حکومت های متعدد آمدند و رفتند و همگی تمایلی بر تصرف کویر نداشتند.
همانطوری که گفته شد آب یکی از نیازهای انسان برای ادامه زندگی است.
چند مورد جالب درباره آب را بخوانید:
چرا پشت سر مسافر آب می ریزند؟
زمان حمله اعراب به ایران هرمزان سردار ایرانی به علت خیانت اسیر شد و قبل از آنکه خلیفه او را بکشد آب برای نوشیدن طلب کرد اما آن را ننوشید خلیفه پرسید: چرا آب را نمی نوشی؟ او گفت: میترسم در هنگام نوشیدن آب مرا بکشی. خلیفه گفت: نترس تا آب را نخوری تو رو نمیکشم. هرمزان بی درنگ آب را روی زمین ریخت و اینگونه جان خود را نجات داد.
فلسفه آب ریختن پشت سر مسافر از اینجا آمده یعنی زندگی دوباره به شخص داده میشود تا مسافر برود و سالم بماند.
تندیس شیر آب در تهران قدیم
قدیم سر خروجی آب لوله کشی یکی از قنات های تهران تندیس شیر بود وقتی مردم برای برداشتن آب به آنجا میرفتند می گفتند: رفتیم از سر شیر آب آورده ایم. اینگونه شیر آب وارد زبان فارسی شد.

علت اینکه بعد از حمام روی پاها آب سرد میریزیم چیست؟
پا قلب دوم انسان است انسان یا از پا سرما میخورد و یا از سر، با ریختن آب سرد روی پاها بعد از حمام، انقباض عروق حاصل می شود و خون از سطح پوست به عمق می رود و بدن حرارت خود را از دست نمی دهد، در نتیجه بعد از حمام سرما نمی خوریم.
مزایای استفاده از کوزه آب سفالی
امروزه با توجه به کمبود آب و همچنین نامناسب بودن کیفیت آب در ایران بیشتر مردم بار دیگر مانند مردم قدیم آب را داخل کوزه های سفالی ریخته و از آن استفاده می کنند مردمان قدیم بی آنکه بدانند کوزه های سفالی چه مزایایی دارد، آب آشامیدنی خود را داخل کوزه ریخته و از آن استفاده می کردند نه تنها نگهداری آب در کوزه های سفالی آن را تصفیه می کند، نگهداری آب در کوزه کیفیت آن را بالا برده و آن را مطبوع و خنک میکند و با توجه به دیواره های سفالی ناخالصی های آب را جذب می کند و کیفیت آب را بالا میبرد.
چرا کوزه آب را خنک نگه می دارد؟
دیوارههای کوزه از جنس سفال و خاک رس میباشند خاصیت دیواره های کوزه طوری می باشد که آب داخل آن دائم دیواره ها را نم دار و مرطوب نگه می دارد با توجه به قانون فیزیک مولکول های آب برای تبخیر شدن نیاز به گرما دارند این مولکولها با گرفتن گرمای داخل کوزه باعث خنک شدن آب داخل کوزه می شوند.
آب ذخیره شده در این ظروف؛ خنک، آرامش بخش و کاملا سالم است.

نکاتی درباره استفاده از کوزه سفالی
1- بسیاری از مطالعات نشان داده است که کوزههای سفالی که با استفاده از خاک رس عالی درست شدهاند،خاصیت فوقالعادهای در تصفیه آب و حذف مواد مضر آب مانند کلر، نیترات و ... دارند.
2- در مورد تصفیه آب با کوزه سفالی باید بدانید که کوزه مورد استفاده نباید رنگ و لعاب داشته باشد.
3- موضوع حائز اهمیت دیگری که باید در مورد تصفیه آب با کوزه سفالی در نظر داشته باشید، این است که اگر از یک کوزه به مدت طولانی برای تصفیه استفاده شود، بعد از مدتی ممکن است آلودگیها به داخل بافت کوزه رسوخ کند و آبی که از آن خارج میشود خاصیت پاک بودن و تمیز بودن را نداشته باشد. برای رفع این مشکل میتوانید از کوزه جدید استفاده کنید و یا اینکه مقداری شن یا سنگریزه همراه کمی آب (و مقداری سرکه طبیعی برای ضدعفونی) داخل کوزه بریزید و به خوبی تکان دهید و بعد آن را خارج کنید تا جرمهای داخل کوزه از بین بروند.
4- بهتر است در کوزه آب چشمه یا آب جوشیده سرد شده ریخته شود. آب کلر دار باعث بو گرفتن کوزه میشود.
5- آب ریخته شده در کوزه بعد از گذشت دو ساعت،سالم و قابل استفاده است.
منبع:
کتاب آشامیدنی ها از رسائل طیب دکتر مهدی دانش( اپلیکیشن آهو)
جزوات سبک زندگی سالم دکتر جواد عباسزاده
گردآوری شده توسط واحد فرهنگی خانه احسان