سیر گیاهی است علفی و دائمی که ساقه آن تا ارتفاع ۴۰ سانتیمتر نیز میرسد. قسمت زیر زمینی آن متورم و مرکب از ۵ تا ۱۲ قطعه و محصور در غشا های نازک و ظریف برنگ خاکستری مایل به سفید میباشد. برگهای آن باریک و نواری شکل به رنگ سبز تیره و گلهای آن کوچک و صورتی رنگ که به صورت یک چتر در انتهای ساقه ظاهر میشود.
خواص غذایی و دارو شناختی سیر
سیر در علم پزشکی روز جایگاه ویژهای برخوردار است:
1. سیر یک آنتیبیوتیک طبیعی، ضد قارچ و ضد ویروس قوی است. در ميان فرآورده هاي مختلف سير، اسانس سير داراي عملکرد ضد میکروبی قوی تری است به طوری که نسبت به پودر سیر و سیر تازه به ترتیب ۲۰۰ و ۹۰۰ برابر اثرات ضد میکروبی قوی تری دارد، به علاوه استفاده از اسانس و عصاره سیر در صنایع غذایی از سوی موسسه غذا و داروی ایالات متحده آمریکا ایمن معرفی شده است.پاستور پزشك معروف فرانسوی آزمایشات زیادی روی سیر انجام داد و اثر باكتریكشی سیر را تأئید كرده است.
2. مهمترین خواص سیر مربوط به آلیسین میباشد، آلیسین یک ترکیب روغنی، و با رنگ زرد روشن میباشد که عطر خاص سیر را به وجود میآورد. به آلیسین روغن سیر هم گفته میشود.بیشترین میزان آلیسین موجود در سیر 80%الی85% است که در منقطه مریانج (همدان) کشت میشود.
3. سیر حاوی پتاسیم و ژرمانیوم است، که موجب بهبود سلامتی میشوند؛ ژرمانیوم میتواند یونهای مثبت را خنثی نماید و با تسهیل جریان خون سبب افزایش سطح انرژی بدن و رفع دردها و کوفتگیها در بدن شود. بهطور طبیعی تمامی سلولهای بدن انسان دارای ژرمانیوم میباشند.

4. سیر سرشار از فولیک اسید، ویتامین C، کلسیم، آهن، منیزیم، پتاسیم و مقدار کمی روی و ویتامینهای ب۱ ب۲ و ب۳ است.
5. مصرف ناشتای آن به صورت مرتب و روزانه میتواند سبب درمان سلولهای سرطانی شود.
6. عفونتهای تنفسی را درمان میکند.
7. برای تسکین دندان درد، سیر خام را روزی چند بار روی لثه و دندان بمالید.
8. سیر له شده را روی زگیل قرار دهید تا از بین برود.
9. برای درمان سینوزیت، چند حبه سیر له شده را در کره تفت دهید و با نان میل کنید.
10. یک حبه سیر را ریز خرد کنید و با کمی آب میل کنید تا نفخ، یبوست و درد معده برطرف شود.
11. برای افرادی که مبتلا به پرکاری تیروئید هستند، مفید است زیرا یک منبع سرشار از ید است.
12. از سیر برای مبارزه با استرس و خستگی و حفظ سلامت کبد نیز استفاده میگردد.
13. مالیدن سیر بر روی گل مژه و جوش پلک چشم باعث برطرف شدن آنها میشود.
14. سرشار از آنتی اکسیدانی است
15. به افراد مبتلاء به ایدز توصیه میشود از مصرف سیر بپرهیزند چون سیر سبب کاهش اثر دارو شده و مهار کنندگی پروتئاز خون را کاهش میدهد اما یكی از دانشمندان آمریكائی كه در دانشگاه فلوریدا روی مرض ایدز تحقیق میكند معتقد است كه سیر روی مرض ایدز اثر مثبت دارد.
16. سیر از جمله سبزیجاتی است که باعث پیشگیری از بسیاری از سرطانها میشود. مانع بروز سرطان روده بزرگ، سینه، معده، پروستات و مثانه میشود.
17. سایر مصارف سیر شامل استفاده از آن برای درمان تب،سرفه،سردرد،شکم درد،احتقان سینوسی،نقرس،روماتیسم، هموروئید، آسم، برونشیت، تنگی نفس، فشار خون بالا، کلسترول و تری گلیسرید بالا، قند خون پایین، قند خون بالا و جای گزیدگی مار استفاده میشود.
18. سیر برای رشد مو و ریش و سبیل بسیار مفید است سیر فولیکول مو را برای ضخیم شدن تحریک میکند روزانه یک حبه سیر را رنده کنید و بر آنجایی که میخواهید مو در بیاورد بمالید سیر همچنین ریشه مو را تقویت میکند.

19. تقویت سیستم ایمنی
ایمنی بدن شما همان چیزی است که در وهله اول از بیمار شدن آن جلوگیری می کند و همچنین در صورت نیاز به مبارزه با بیماری کمک می کند. سیر سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند تا از سرماخوردگی و ویروس آنفولانزا جلوگیری کند.کودکان در سال شش تا هشت سرماخوردگی می گیرند، در حالی که بزرگسالان دو تا چهار سرماخوردگی دارند. خواص سیر خام می تواند از سرفه، تب و بیماری های سرماخوردگی محافظت کند. خوردن دو حبه سیر له شده در روز بهترین راه برای سود است. در برخی از خانواده ها در سراسر جهان، خانواده ها برای کمک به رفع یبوست، حبه های سیر را به نخی به گردن فرزندان خود آویزان می کنند.
20. کمک به کاهش فشار خون
سکته مغزی و حملات قلبی دو مورد از مهم ترین نگرانی های بهداشتی در سراسر جهان هستند. فشار خون بالا یک عامل خطر مهم برای بیماری قلبی است. تصور می شود که حدود 70 درصد از سکته های مغزی، حملات قلبی و نارسایی مزمن قلبی را ایجاد کند. فشار خون بالا عامل 13.5 درصد مرگ و میرها در سراسر جهان است. از آنجایی که آنها عامل اصلی مرگ و میر هستند، مهم است که به یکی از دلایل اصلی آنها یعنی فشار خون بالا پرداخته شود.
21. رابطه سیر و فشار خون
اگر خوردن سیر در شما احساس تپش قلب و ضربان تند همراه با لرزش یا بیقراری پدید میآورد، به احتمال زیاد فشار خون شما را هم افزایش خواهد داد. هر چه سیر تندتر باشد این عارضه شدیدتر خواهد بود. اگر مکررا به دلهره و یا خشم یا اندوه پنهان دچار میشوید و بهدنبال آن دچار نوسان فشار خون میشوید، مصرف سیر تند برای شما بیزیان نخواهد بود. سیر تند میتواند سیستم سمپاتیک را در قلب تحریکپذیرتر کند و بهدنبال آن فشارخون نیز ممکن است بالا برود.
چینیها قرنهاست كه برای پائین آوردن فشار خون از سیر استفاده میكنند.

22. کمک به کاهش سطح کلسترول
کلسترول یک جزء چربی در خون است. دو نوع کلسترول وجود دارد: کلسترول "بد" LDL و کلسترول "خوب" HDL. کلسترول LDL بیش از حد و کلسترول HDL کافی نمی تواند مشکلات جدی برای سلامتی ایجاد کند. نشان داده شده است که سیر سطح کلسترول تام و LDL را 10 تا 15 درصد کاهش می دهد. علاوه بر این، خوردن سیر بر سطح HDL یا کلسترول خوب شما تأثیری ندارد. اگر سابقه خانوادگی بیماری قلبی دارید یا از بیماری قلبی رنج می برید، باید سیر را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
مصرف سیر مقدار كلسترول خون را پائین میآورد. مقدار LDH را كاهش میدهد. مقدار مصرف سیر برای این منظور ۳۰ گرم در روز است. جالب است كه با مصرف سیر در چند ماه اول مقدار كلسترول ممكن است بالا رود و این بدین علت است كه كلسترول از داخل نسوج خارج شده و داخل خون میشود كه از آنجا دفع گردد بعد از اینكه كلسترول به حالت نرمال رسید باید برای نگهداری آن روزی نصف سیر خام مصرف كرد.
23. کمک به پیشگیری سرطان
خواص سیر برای سلامتی به قلب ختم نمی شود. بنابراین در اینجا دلیل دیگری وجود دارد که بدن شما می تواند از دوز اضافی این عضو از خانواده پیاز بهره مند شود. طبق تحقیقات، مصرف سیر تازه می تواند به کاهش خطر ابتلاء به سرطان روده کمک کند. بر اساس مطالعه سلامت زنان آیووا، زنانی که به طور منظم سیر همراه با سایر سبزیجات و میوه ها مصرف می کنند، 35 درصد کمتر در معرض ابتلاء به سرطان روده بزرگ هستند.خوردن سیر از سرطان جهاز هاضمه جلوگیری میكند.
24. خاصیت آنتی بیوتیک
سیر حاوی آلیسین است. آلیسین یک آنتی بیوتیک فعال زیستی است که می تواند به مبارزه با عفونت ها و باکتری های موجود کمک کند. نشان داده شده است که عصاره سیر رشد موارد زیر را سرکوب می کند:
✅ عناصر قارچی
✅ عناصر تک یاخته ای
✅ عفونت های ویروسی
✅ بسیاری از باکتری ها، به عنوان مثال، سالمونلا
اعتقاد بر این است که آلیسین جایگزین مناسبی برای آنتی بیوتیک ها است.
در شوروی سیر بهنام پنی سیلین معروف است و معمولاً هنگامیكه آنفولانزا شیوع دارد مصرف آن بالا میرود در چندسال پیش كه آنفلوانزا شیوع پیدا كرد مردم شوروی ۵۰۰ تن سیر مصرف كردند.
25. پیشگیری سیر از آلزایمر و زوال عقل
سیر سرشار از آنتی اکسیدان است که به جلوگیری از هرگونه آسیب اکسیداتیو در بدن شما کمک می کند. این خواص آنتی اکسیدانی می تواند به پیشگیری از برخی بیماری های شناختی مانند زوال عقل و آلزایمر کمک کند. با این حال، مصرف دوزهای بالای مکمل های سیر به این معنی نیست که شما از این بیماری مصون خواهید بود. خواص دارویی سیر فقط تا حدی می تواند سلامت را بهبود بخشد.
26. بهبود عملکرد ورزشی
این ماده یکی از اولین تقویت کننده های عملکرد موجود است. سیر در قدیم برای کاهش خستگی و افزایش ساعات کار و استقامت کارگران استفاده می شد. همچنین به ورزشکاران المپیک یونان داده شد تا عملکرد ورزشی خود را افزایش دهند.
27. سرماخوردگی را درمان میکند
به عقیده پژوهشگران امکان ابتلاء به سرماخوردگی معمولی در افرادی که روزانه مقداری سیر مصرف میکنند بسیار کمتر از سایر اشخاص است.تحقیقات انجام شده بیانگر این واقعیت است که مصرف روزانه سیر حاوی «آلیسین» (بخش خالص سیر که گفته میشود عامل بیولوژیکی فعال و مهم سیر است) خطر سرماخوردگی را تا نصف کاهش میدهد.
سیر خام دارای فیتوکمیکالهایی است که میتوانند به از بین بردن باکتریها و ویروسهای بیماریزا کمک کنند.
بهتازگی پژوهش تأثیرگذاری سیر در ۱۴۶نفر را در عرض سه ماه مورد بررسی قرار داده است.
کسانی که از مکملهای سیر استفاده کردند، ۲۴ عارضه از سرماخوردگی و افرادی که از آن استفاده نکردند، ۶۵ عارضه را در خود بروز دادند.همچنین کسانی که از سیر استفاده کردند، یک روز کمتر از دیگران علائم سرماخوردگی را نشان دادند.
در تحقیقی دیگر، کسانی که از سیر استفاده کردند، علائم کمتری داشتند و سریعتر بهبود پیدا کردند، احتمالا به این علت که مجموعهی سلولهای ایمنی بدن به دلیل استفاده از ۲.۵۶ گرم مکمل سیر بطور روزانه، افزایش پیدا کردهاند.
اکثر پژوهشگران بر این باورند که ترکیبات سولفوری سیر مانند آلیسینها، مسئول اثرات ضد سرماخوردگی هستند.
هرچند، عناصر دیگری مانند ساپونینها و مشتقات آمینواسیدی در سیر وجود دارد که به نظر میرسد در کاهش قدرت ویروسی بودن سرماخوردگی نیز نقشی را ایفا می کنند.اگرچه،هنوز چگونگی انجام این کار مشخص نیست.

28. سطح کلسترول را کاهش میدهد
طی نتایج حاصله بیش از ۱۲ تحقیق منتشره، اشکال مختلف سیر (خام، پخته، سرخ شده و…..) سطح کلسترول را به میزان قابل توجهی پایین میآورند.از این رو، میتوان چنین نتیجهگیری کرد که سیر درمانگر خوبی برای فشارخون بالا و بیماریهای قلبی است.
محققان طی تحقیقات خود اعلام کردند سیر عامل مهمی برای کاهش چربیها محسوب شده و مکملهای سیر نیز نقش مهمی را در درمان کلسترول بالا ایفا میکنند، به طوری که میزان کلسترول کل را طی ۴ هفته تا میزان ۱۲ درصد کاهش میدهند.
29. مقاومت بدن را بالا میبرد
طی بررسیهای دقیق صورت گرفته، سیر منبع خوبی از انرژی بوده که موجب تقویت نیروی جسمی شده و استقامت بدن را افزایش میدهد.اگر روزانه به مقدار کم، سیر بخورید در درازمدت شاهد افزایش استقامت و نیروی بدنی خود خواهید شد.
30. درمان کبد چرب با استفاده از سیر
سیر با داشتن خاصیت پاکسازی ، فعالیت آنزیم های پاک کننده ی کبد را سرعت می بخشد. سیر با داشتن ترکیبات طبیعی آلیسین و سلنیوم، میزان کلسترول و تری گلیسیرید خون را کاهش می دهد. افرادی که با مشکل کبد چرب مواجه هستند باید سیر و ترکیبات آن را در سبد غذایی خود جای دهند. مصرف دو تا سه حبه سیر تازه در روز سرعت درمان کبد چرب را به شدت بالا می برد.
31. درمان مشکلات پوستی
سیر ضد آکنه است. مصرف آن چه بهصورت خام و چه بهصورت مستقیم بر روی پوست، میتواند جوشها را از بین برده و از بروز جوشهای جدید نیز جلوگیری کند.
سیر سرشار از آنتیاکسیدان است و مصرف آن به شکل خوراکی و یا بهصورت ماسک روی پوست، میتواند از پیری پوست جلوگیری و به جوانسازی پوست شما کمک کند.
مصرف سیر خام میتواند به روند ترمیم و بازسازی پوست نیز کمک کند. اگر روی پوست خود جای زخم و یا لک دارید، میتوانید از خواص سیر خام استفاده کنید. بهعلاوه، میتوانید بهعنوان ماسک پوست نیز از آن استفاده کنید.
در نهایت، سیر میتواند یک مرطوبکننده برای پوست نیز باشد. البته برای بهرهمندی از این خاصیت، باید سیر را روی پوست بگذارید. از خواص روغن زیتون برای پوست نیز میتوان به همین مورد اشاره کرد.

طبع سیر خام در طب سنتی ایرانی اسلامی
مزاج سیر در طب سنتی قدیم گرم و خشک است. گرمی در گیاهان دارویی دارای چهار درجه است که درجه چهارم آن به سمیت نزدیک می شود. سیر از نظر درجه گرمی دارای درجه سه است بنابراین گرمی بسیار بالایی دارد.
سیر تازه به دلیل داشتن رطوبت بالاتر، نسبت به سیر خشک خواص بیشتری دارد.
بنا به روایات، سیر ۷۰ بیماری را درمان می کند و مهمترین فایده اش، درمان سرماخوردگی و التهاب بدن است.
کاربردهای سیر در طب سنتی
1- ضرر آبهای مختلف و هوای وبایی و عفونت را از بین میبرد. (خصوصا اگر با سرکه مصرف شود.)
2- مصرف مداوم در خوردن آن سبب ریزش موی سفید و روییدن موی سیاه میشود.
3- موجب پایین آمدن فشار خون میشود و رقیقکننده خون است.
4- در اکثر بیماریهای مفاصل و مغز که ناشی از غلبه سردی باشد مفید است. (از جمله کدورت حواس، فراموشی، کندذهنی، سیاتیک و …)
5- توصیه میشود که جوانان و گرم مزاجها همراه با خوراکیهای ترش مصرف کنند تا دچار تشنگی نشوند.
6- مصرف خام آن برای کسانی که دچار سکته شدهاند بسیار مفید است.
7- در سردمزاجان محرک قوای جنسی و افزایشدهنده منی است. (در گرممزاجان کاهشدهنده منی)
8- خوردن آن با سرکه جهت تنقیه حلق و صوت،سرفه و تنگی نفس، فلج،درد مفاصل،سیاتیک، نقرس، فراموشی و… مفید است.
9- یک آنتی بیوتیک قوی است و خواص ضد قارچ و ضد ویروسی دارد.
10- باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می شود.خوردن سیر مصونیت بدن را در مقابل بیماریها افزایش میدهد
11- سیر را بسوزانید و با عسل مخلوط كنید و ضمادی از آن درست كنید این ضماد برای رفع خونمردگی زیر پلك چشم مفید است.
12- از خواص آن در طب سنتی این است که موجب تعریق می شود
13- ضد التهاب، کاهش و درمان دردهای مفصلی: سیر رسوبات خون را حل می کند، به همین علت مصرف سیر به کسانی که درد مفصل یا روماتیسم دارند توصیه میشود
14- مصرف سیر به پیشگیری از فراموشی کمک می کند.
15- ضد آلزایمر است
16- ضد سکته است
17- باعث کاهش فشار خون می شود
18- مؤثر در درمان دیابت است
19- در درمان زخم ها و تبخال استفاده می شود
20- خون را رقیق می کند.
21- درمان تنگی نفس و سرفه است.
22- مصرف سیر برای خانم ها قاعده آور است.
23- به عنوان گیاهی ادرار آور شناخته می شود.
24- سیر بادشكن و ضد عفونیكننده است.
25- سیر كرمكش است.
26- سیر محرك و تقویتكننده بدن است.
27- سیر داروی سرماخوردگی و زكام است.
28- سیر اثر خوبی در معالجه سل دارد.
29- خوردن مداوم سیر لقوه و رعشه را از بین میبرد.
30- سیر چون گرم و خشك است بنابراین رطوبت معده را از بین میبرد و دردهای مفاصل را خوب میكند.
31. سیر درمان كننده دردهای مفاصل ، سیاتیك و نقرس میباشد.
32. سیر برای تقویت نیروی جنسی و افزایش تولید اسپرم در اشخاص سردمزاج بسیار مفید است.
33- آنهائی كه قطره قطره ادرار میكند باید حتماً سیر بخورند تا بیماری آنها درمان شود.
34- سیر زخمهای ریه و درد معده را از بین میبرد.
35. سیر سنگهای كلیه را شكسته و خارج میسازد.
36. سیر را با زیره بپزید برای تقویت دندان مفید است.
37. مالیدن سیر پخته به دندان، درد دندان را تسكین میدهد.
38. سیر بهعلت مدر بودن برای رفع آب آوردن انساج مفید است.
39. برای از بین بردن میخچه كف پا از ضماد سیر استفاده كنید.
40. جهت رفع دردهای رماتیمسی و عصبی ضماد سیر بسیار مؤثر است.
41. سیر ضد انعقاد و لخته شدن خون است.
42. درمان تب: یک حبه سیر لهشده را با آب مخلوط کرده، در یک ظرف درباز،به مدت 5 تا 7 دقیقه بجوشانید. آب حاصل از این دمکرده را بهآرامی و در فواصل 1 دقیقهای بنوشید.
43. سیر دارای خاصیت محلل است یعنی مواد زاید سفت شده در بدن را تحلیل میبرد و غلبه سودا و بلغم را در بین می شکند.
44. میتوانید وقتی حشره ای شما را گزید فوری محل نیش زدگی را با سیر بمالید تا سوزش و درد آن تسکین پیدا کند.
45. کاهش وزن و ضد اشتها: چربی سوزی و فاقد کالری بودن سیر، سبب میشود افراد علاقه بیشتری برای استفاده از سیر برای لاغری شکم و پهلو داشته و بوی نامطبوع دهان را نادیده بگیرند.

✓ در طب سنتی ایران از سیر به عنوان ،مدر قاعده آور ضد نفخ ضد التهاب استفاده میکردند و مصرف آن را در درمان تنگی نفس و سرفه مزمن مقید میدانسته اند؛ پوست بدن را خوش رنگ و گونه ها را سرخ و روده ها را از عفونتها پاک می کند به خصوص در کودکان و با این خاصیت از انسان در مقابل بیماری حصبه و دیفتری محافظت میکند؛ سنگ کلیه را از بین میبرد و کرمهای نازک شکم کودکان را نابود می سازد؛ فلج و رعشه را معالجه می کند و در مورد مالاریا و بی خوابی مفید است برای درمان میخچه و زگیل باید سیر را نرم کنید و به صورت پماد روی میخچه و زگیل بگذارید هر چند وقت آن را تکرار کنید تا به کلی میخچه و زگیل از بین برود. مصرف سیر سبب افزایش ترشح اسید معده و افزایش حرکات دودی روده ها شده که این امر سبب بهبود عملکرد سیستم دفاعی بدن و کاهش احتمال بروز سرطان در بدن میشود؛ سیر به علت غنی بودن از ویتامین ث و عنصر سلنیوم به عنوان یکی از غذاهای پیشگیری کننده سرطان شناخته میشود.
امروزه علم ثابت کرده که سیر براى تقویت بدن و پیشگیرى از بیمارىهاى گوناگون اثر شگرفی داشته و در تقویت بنیه و جلوگیرى از تصلّب شرایین و پایین کشیدن فشار خون دوایى کامل و مؤ ثر محسوب میشود. سیر به عضلات قلب نشاط مى دهد و جریان خون را در رگ ها تنظیم مى کند و صاف مى کند و همچنین در پیرى هاى زودرس که نتیجه فساد خون است و نیز در روماتیسم و بواسیر اثرى شفابخش دارد.

مطالب مرتبط:
منابع:
ویکی پدیا
غفاری دایت
سایت برنا
مجله ویستا
طبایع
طب شناس
تفسیر قرآن
قدس آنلاین
عطارلند
مجله کسب و کار بازده
سازمان جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران
گردآوری شده توسط واحد فرهنگی خانه احسان