{"article":{"id":"9558f8be-7c72-4a1e-98cd-cc6eb90d12cb","slug":"herbal-and-industrial-soap","cover_image":"https://panel.khaneehsan.com/photos/blog/931a3e9d-aef.jpg","aparat_clip_id":null,"title":"تفاوت صابون شیمیایی و صابون گیاهی،ترکیبات صابون ها","foreword":"تاریخچه ساخت صابون،فواید و مضرات صابون های شیمیایی و گیاهی، چه صابونی استفاده نکنیم؟ کاربردهای صابون","study_time":12,"keywords":null,"created_at":"2024-01-21T15:28:40.589062+03:30","updated_at":"2025-05-17T19:18:18.884363+04:30","content":"
زمانی که از شوینده ها صحبت می شود، به این معناست که ترکیبی شیمیایی تهیه شده که میتواند آلودگی های فیزیکی یا شیمیایی را از سطح پاک کند. اولین شوینده ساخته شده توسط انسان، صابون است که قرن هاست وجود داشته است.

مواد تشکیل دهنده صابون سنتی قدیم: 
در قدیم صابون از ترکیب چربی های حیوانی مانند چربی گوشت گاو یا پیه از دم گوسفند و بز یا در برخی مناطق از ترکیب روغن های گیاهی مانند روغن زیتون به همراه کمی خاکستر چوب یا خاکستر گیاهی تهیه میشد.همچنین از موادی مثل سرکه و نمک به عنوان ضدعفونی کننده و از گیاه چوبک، اشنان(شغار)، چربی های حیوانی و خاکستر برای ساخت صابون های قلیایی استفاده می شد؛بطوریکه این صابونها عاری از هر گونه مواد شیمیایی بوده و حتی برای جانورانی مثل مورچه و کلاغ، خوراکی بوده است.
حالا چرا خاکستر؟! زیرا خاکستر حاوی کربنات سدیم است که یک ماده قلیایی است و در ترکیب با چربی ها خاصیت پاک کنندگی دارد. امروزه مواد اصلی موجود در صابون همان چربی ها و کربنات سدیم هستند که با گسترش دانش شیمیایی ، جایگزین های دیگری به مقدار زیاد، علاوه بر اسانس ها و عطرها ، افزودنی های رنگی و نگهدارنده ها پیدا کرده اند.
\"\"
دوران ماقبل صابون، شامپو و مواد شوینده
از لحاظ تاریخی، پیش از اختراع صابون و شامپو، مردم دنیا موهای خود را با چیزهای دیگری مانند گل سرشور، روغن، عسل، آب میوه، شیر و حتی آب خالی می شستند یا گاهی اوقات موهای خود را با چیزی نمی شستند!معمولا موها را با آب تمیز می‌کردند و گاهی آن را با خاکستر و گیاهان مخلوط می‌کردند تا براق و خوشبو شود. گاهی این گیاهان برای پوست سر تحریک‌کننده بودند.شانه زدن روزانه نیز مهم بود و گاهی با پاشیدن پودرهای مخصوص (از مواد معطری مانند گلبرگ های رز) ترکیب می شد اما بردگان آفریقایی برای مراقبت از موهای خود اجازه استفاده از گیاهان، کره و روغن های طبیعی نداشتند.آنها از روغن بیکن، کره و نفت سفید به عنوان مرطوب کننده، نرم کننده و شامپو استفاده می کردند.

کاربرد صابون 
صابون ها و پاک کننده های پوست برای از بین بردن آلودگی ها، سموم عرق و روغن های پوست ساخته شده اند. آنها این کار را با استفاده از سورفاکتانت ها میکنند که باعث می شوند آب، آنها را راحت تر بشوید. آنها همچنین با از بین بردن سلولهای مرده از اپیدرم (خارجی ترین لایه پوست) به روند لایه برداری طبیعی پوست کمک می کنند.
سورفاکتانت ها عملکردهای مختلفی دارند: آنها به عنوان شوینده ها، مواد خیس کننده، مواد کف کننده، عوامل تهویه، امولسیون کننده ها و مواد حل کننده عمل می کنند. علاوه بر صابون ها و پاک کننده های صورت ، سورفاکتانت ها را می توان در لوسیون ها ، عطر ، شامپو و بسیاری دیگر از محصولات مو و بدن نیز یافت.در حالی که سورفاکتانت های موجود در صابون به این دلیل است که پوست می تواند احساس شادابی و تمیز کند ، اما همیشه اینطور نیست. برخی از سورفاکتانت ها اثر نامطلوبی بر روی خارجی ترین لایه اپیدرم (به نام لایه شاخی) ایجاد می کنند که نه تنها باعث خشکی ، قرمزی و تحریک می شود بلکه کارایی طبیعی پوست را ضعیف می کنند. با این کار، سموم، باکتری ها و سایر مواد ناسالم قادر به نفوذ به عمق پوست هستند و در آنجا می توانند آسیب طولانی مدت وارد کنند. سورفاکتانت می تواند باعث ایجاد حساسیت و اختلالات هورمونی شود و به سلول ها آسیب برساند. سورفاکتانت از طریق پوست، تنفس و گوارش می تواند جذب بدن شوند.
(سورفاکتانت میتواند باعث ایجاد حساسیت و اختلالات هورمونی شود و به سلول ها آسیب برساند. سورفاکتانت از طریق پوست، تنفس و گوارش می تواند جذب بدن شود.)
\"\"
صابون های گیاهی بهتر است یا صابون های شیمیایی؟
صابون محصولی است که در طول روز به دفعات استفاده می‌شود. اما هر صابونی برای پوست مناسب نیست. صابون‌ها به دو دسته کلی صنعتی و طبیعی تقسیم می‌شوند.
 صابون‌های طبیعی از ترکیبی از روغن‌ها، کره‌های گیاهی، عصاره‌ها و افزودنی‌های طبیعی تهیه می‌شوند. از اینرو غنی از املاح، ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها بوده و به لطافت و سلامت پوست کمک می‌کند. تهیه این صابون‌ها در زمان طولانی‌تری انجام می‌شود و مواد اولیۀ مورد استفاده در آنها معمولاً با کیفیت‌تر و گران‌تر است،
صابون صنعتی یک سورفکتانت است که باعث برقراری ارتباط میان مولکول های چربی و آب شده و امولسیون آب و روغن را تشکیل می دهد، در نتیجه آب به کمک صابون قادر خواهد بود چربی ها را در خود حل کرده و بشوید ، کاری که در حالت عادی از عهده آن بر نمی آید. 
صابون ها،نمک های اسیدهای چرب سدیم یا پتاسیم محلول در آب هستند. صابون ها از چربی ها و روغن ها یا اسیدهای چرب آن ها توسط فرآیندهای شیمیایی با قلیائیت قوی تهیه می شوند. بنابراین، صابون ها و شوینده ها نمک هستند. صابون ها اجزای اصلی اکثر روغن های روان کننده و غلیظ کننده هستند. گریس ها معمولاً امولسیون صابون کلسیم یا صابون لیتیوم و روغن معدنی هستند. بسیاری دیگر از صابون های فلزی نیز از جمله آلومینیوم، سدیم و مخلوط آن ها مفید هستند. از این صابون ها به عنوان غلیظ کننده برای افزایش ویسکوزیته روغن ها نیز استفاده می شود. در دوران باستان، روغن های روان کننده با افزودن آهک به روغن زیتون ساخته می شدند.
صابون ها از نظر حالت به سه نوع تقسیم میشوند:۱- صابون جامد یا قالبی۲- صابون خمیری۳- صابون مایع
و به طور کلی، فرمول صابون مایع R-COOK و فرمول صابون جامد R-COONa می‌باشد.

صابون صنعتی از چه موادی تشکیل میشوند؟
مواد شیمیایی در صابون جامد:
صابون ها به عنوان یک اسید کربوکسیلیک با زنجیره بلند شناخته می شوند که هیدروکسید پتاسیم را با چربی گیاهی یا حیوانی ترکیب می کنند. فرمول دقیق آن C17H35COO و یک کاتیون فلزی است. از مواد شیمیایی مورد استفاده در تولید صابون، استئارات سدیم، اسید استیک،نمک‌های پتاسیم یا نمک های سدیم است. از آنجایی که آب کشش سطحی بادوامی دارد، صابون به کاهش کشش و پخش شدن کمک می‌کند. خواص صابون اجازه می دهد تا کثیفی ها تمیز شده و بلافاصله پاک شوند. امروزه صابون سازی شامل درگیری اسید آلی با مواد شیمیایی قلیایی است. مواد شیمیایی قلیایی شامل پتاسیم یا هیدروکسید سدیم است. سدیم تمایل دارد تا صابون را از نظر بافت سازگارتر کند، در حالی که پتاسیم به نرمی آن کمک می‌کند.

مواد شیمیایی در صابون مایع:
مواد تشکیل دهنده صابون مایع با سایر انواع صابون کمی متفاوت است. صابون مایع فقط شامل چربی ها و پایه‌ها به عنوان مواد تشکیل دهنده است. سایر عناصر موجود در صابون مایع عبارتند از بنزوات سدیم و اسید بنزوئیک، سدیم لورت سولفات، ایزوتیازولین (متیل ایزوتیازولینون و متیل کلرو ایزوتیازولینون)، کوکامید و پروپیل بتائین، عطر، تنظیم کننده ph و رنگ. همه این مواد شیمیایی با هم ترکیب می شوند تا محلول صابون عالی را بسازند. بنزوات سدیم برای حفظ صابون ها و جلوگیری از ایجاد کپک و باکتری حیاتی است. سدیم لورت سولفات یک عنصر کف کننده است که بسیاری آن را می شناسند. تنظیم کننده های ph به اندازه گیری اسیدیته محلول کمک می کنند. هرچه این اعداد بیشتر باشد، اسیدیته کمتر است. 
اگر در مولکول صابون در بخش کاتیونی به جای Na یکی از یون‌های آمونیوم(+NH4) یا پتاسیم(+K)قرار گیرد، نقطه ذوب صابون پایین رفته و حالت مایع پیدا خواهد کرد.
\"\"
مواد سازنده صابون:
مواد سازنده صابون شامل : روغن و یا چربی گیاهی ، ترکیبات قلیایی و مواد افزودنی رنگی و عطری است. دلیل اضافه کردن افزودنی ها به مواد سازنده صابون ایجاد بو و شکل ظاهری زیباتر است تا بتواند افراد مختلف باسلایق مختلف را به سمت خود جلب کنند قطعا هر چه صابون خوش بو تر باشد مخاطب بیشتری نیز دارد. 
از اصلی ترین مواد سازنده صابون میتوان سود سوزآور یا همان سدیم هیدروکسید را نام برد اما صابون شغاری، صابونی طبیعی است که برای درست کردن آن بجای هیدروکسید سدیم که زیان آور است از گیاهی به نام اشنان استفاده میشود.(شغار شیره ی منجمد شده گیاه اشنان است که به صورت سنگهای سیاهی قابل مشاهده است. از سوزاندن شاخ و برگ اشنان در حالت سبز، ماده ای قلیایی شبیه سنگ آذرین بدست می آید. به این سنگ، شغار (به زبان محلى) و یا کلیاب میگویند.) در مراکز صنعتی و سنتی مانند صابون سازی، سفالگری، شستشوی نخ‌های ابریشم، شیشه‌گری و تهیه کشمش از شغار استفاده می‌کنند.
صابون سازان در گذشته از چربی حیوانات برای ساخت صابون استفاده میکردند.همچنین چربی‌های گیاهی زیادی وجود دارد که با مواد سازنده صابون میتوان تلفیق کرد مانند : نارگیل ، پسته ، بادام و خرما و…که هر کدام از روغن ها فواید و خواص خود را دارند.و اما افزودنی ها نیز نقش زیادی در ساخت یک صابون خوب دارند که به افزایش کیفیت صابون اضافه می‌کنند. عنصرهای طبیعی مانند : بلغور ، عسل و …
مواد تشکیل دهنده صابون معمولی:مواد تشکیل دهنده صابون معمولی برای مصارف روزانه و پوست های حساس است که شامل : روغن ماهی ، روغن نارگیل ، روغن کرچک ، کاستیک سودا ، پودر سنگ صابون ، سدیم سیلیکات است.
 مواد تشکیل دهنده صابون لوکس سفید : مواد تشکیل دهنده صابون سفید لوکس که عموما در سرویس بهداشتی استفاده می‌شود و رنگ و بوی خوبی دارد شامل: روغن نارگیل ، اسید روی ، کاستیک سودا ، اسانس های عطری مخصوص است.
 مواد تشکیل دهنده صابون بچه : مواد تشکیل دهنده صابون بچه به دلیل حساس تر بودن و ظریف تر بودن پوست کودک بسیار مهم است که عبارت است از : روغن نارگیل ، روژین ، کاستیک سودا ، فنول و رنگ قرمز.

صابون چگونه تولید میشود؟
صابون از حل کردن روغنهای حیوانی یا گیاهی و چربی ها در مواد قلیایی تولید می شود.دو نوع صابون وجود دارد که شامل سخت و نرم می شود. نوع اول با کاستیک سودا (سدیم هیدروکسید) تولید می شود و نوع دوم با استفاده از پتاس. به علاوه عطرها یا روغن های معطر و رنگ ها نیز جهت ایجاد رنگ و بوی دلپذیر در ترکیب صابون ها به کار می روند.
افزودنی ها برای بهبود ظاهر، بو و عملکرد به مواد تشکیل دهنده صابون افزوده می شوند. قطعا محصولی با رنگ و بوی مناسب در جذب مشتریان بسیار کمک کننده خواهد بود. اما برخی دیگر از این افزودنی ها به دلیل بهبود عملکرد صابون در از بین بردن لکه ها و چربی ها مورد استفاده قرار می گیرند، مانند روغن نارگیل که حلالیت چربی های اولیه در قلیا را افزایش می دهد.
اصلی ترین مواد سازنده صابون عبارتند از چربی و قلیا و سایر مواد یا افزودنی ها برای بهبود ظاهری و عملکردی به کار می روند. 
بطور کلی صابون یک عامل پاک کننده است که از یک یا چند نمک یا اسید چرب تشکیل شده است و به عنوان جزئی از خانواده شوینده ها ها شناخته می شود. این شوینده از انحلال انواع چربی و روغن در ترکیبات قلیایی (بازی) تولید می شود. در واقع مواد سازنده صابون عبارتند از : 1- چربی یا روغن (گیاهی ، حیوانی و ..) 2- ترکیبات قلیایی (سدیم هیدروکسید، پتاسیم هیدروکسید) 3- افزودنی های مورد نیاز
\"\"
فواید و مضرات صابون‌ صنعتی 
استفاده از هر نوع صابون فواید و مضراتی دارد که روی پوست هر کس به اشکال مختلف نمود پیدا می‌کند. با ما همراه باشید تا با فواید و مضرات استفاده از صابون به صورت مداوم آشنا شوید.
پوست ما مهمترین اندام پوششی ماست و نقش اساسی در حفظ سلامتی ما دارد. این ماده ما را در برابر بیماری ها و آسیب ها محافظت میکند و به تنظیم دمای بدن کمک میکند، بنابراین حفظ فرم بدن در شکل عالی برای حفظ سلامت کلی ضروری است.
صابون ها، شامپوها و محصولات بهداشتی مو اغلب حاوی مواد شیمیایی زیادی است، این مواد از طریق پوست جذب خون می شود که مشکلاتی برای بدن ایجاد می کند. نمونه ای از مواد شیمیایی که در شامپوها و صابون ها وجود دارند:

نمونه ای از مواد شیمیایی که در شامپوها و صابون ها وجود دارند:
سدیم لوریل سولفات در صابون ها
1. سدیم لوریل سولفات (سدیم دودسیل سولفات): یک سورفکتانت آنیونی است و یکی از رایج ترین ترکیبات شیمیایی است که در صابون های کارواش، پاک کننده های کف گاراژ و چربی زداهای موتور ماشین استفاده می شود. شگفت آور است که این ترکیب در شامپوها،صابون ها و خمیردندان نیز یافت می شود!
تحقیقات نشان می دهد که سدیم لوریل سولفات دارای اثرات دژنراتیو در جذب، متابولیسم و دفع دارد، این سورفکتانت می تواند به سلول های مغز، قلب، طحال و کبد نفوذ کند و در آنها باقی بماند.
مشکل بسیار جدی دیگر سدیم لوریل سولفات واکنش آن با بسیاری از ترکیبات موجود در محصولات پوستی است که باعث تشکیل نیتروزآمین (ترکیبات نیترینی) می شود که این ترکیبات سرطان زا هستند.

مشکلات پارابن در صابون ها و شوینده ها
2. پارابن: از این ماده نگه دارنده برای از بین بردن باکتری و قارچ در محصولات شوینده استفاده می شود، پارابن در افزایش میزان استروژن که باعث اختلال هورمونی و حتی سرطان می شود نقش دارد.

ماده شیمیایی کواترنیوم 15
3. کواترنیوم-۱۵: نوعی ماده نگه دارنده در مواد شوینده شیمیایی است که فرمالدئید رها می کند، محققان این ماده را در بروز سرطان به ویژه لوسمی مؤثر دانسته اند، کواترنیوم-۱۵ می تواند ناراحتی پوستی ایجاد کند.

فتالات در محصولات بهداشتی
4. فتالات: ماده ای است که برای نرم کردن پلاستیک ها و طولانی کردن مدت رایحه دار بودن به کار می رود و در همه محصولات مو با عنوان ” رایحه ” (fragrance) وجود دارد.
فتالات ها گروه بزرگی از مواد شیمیایی هستند که بسیاری از آن ها موجب اختلال در غدد درون ریز می شوند.
هرچند پژوهش های بیشتری باید انجام شود، ولی بررسی ها ارتباط میان فتالات با اوتیسم، ضریب هوشی پایین، آسم، چاقی، دیابت نوع دو و سرطان پستان را نشان داده است.
کارخانه ها مجبور نیستند که استفاده از فتالات را روی برچسب محصولات خود قید کنند. پس برای اینکه احتمال قرار گرفتن در معرض این ترکیب را کاهش دهید، از شامپوهایی که «رایحه» (fragrance) یکی از ترکیبات آن ها است، استفاده نکنید.

آسیب به جنین
5. متیل ایزوتیازولین: این ماده نگه دارنده با مخفف MIT در شامپوهای متعددی یافت می شود؛ این ماده باعث آسیب دیدن عصب به ویژه در جنین می شود. محققان، MIT را در بروز بیماری آلزایمر مؤثر می دانند.

عامل سرطان زا
6. دی اکسان: این ماده بیشتر از اینکه ماده شیمیایی باشد، یک آلوده کننده به حساب می آید و در بیش از ۲۲ درصد محصولات بهداشتی وجود دارد، استفاده گسترده از این ماده که سرطان زاست، باعث نگرانی حامیان محیط زیست شده است.

آیا استفاده از صابون برای صورت مضر است؟
صابون‌ها و پاک کننده‌های صورت برای از بین بردن کثیفی، سموم عرق و چربی از روی پوست طراحی شده‌اند. آن‌ها این کار را با استفاده از سورفکتانت‌ها انجام می‌دهند، عوامل شیمیایی، کثیفی و چربی را حل می‌کند و شستشوی آن‌ها را آسان‌تر می‌کنند. اما استفاده از صابون معایبی نیز دارد.بهتر است به جای صابون برای شستن صورت از پاک کننده های فاقد صابون و پارابن استفاده کنید. یکی از مهم ترین مضرات استفاده از صابون های غیر گیاهی برای شستن پوست صورت این است که منافذ پوست بسته می شوند اما میتوانید از صابون های گیاهی استفاده کنید.(می‌توانید از گلاب به عنوان یک تونر برای صورت استفاده کنید. پس از شستشوی صورت، مقدار کمی گلاب را روی پوست صورت خود بمالید و با استفاده از یک پنبه تمیز، به آرامی آن را در پوست ماساژ دهید. سپس به آرامی بگذارید تا خشک شود و می‌توانید از مرطوب کننده معمولی خود استفاده کنید
\"\"
ادامه دارد ...
چرا باید از صابون گیاهی استفاده کنیم؟صابون های گیاهی و نحوه تهیه آنها  

منابع:
سی تو، سایت آسارا، پترو کیمیا، فدک کیمیا، ایسنا،سایت جهان گستر،ویکی پدیا،سایت سیندرلا کالا،اقتصاد آنلاین، مبتکران شیمی، عاج، بیوتی گیاهی، پتروشیمی، اسنتا، پاکسان
گردآوری شده توسط واحد فرهنگی خانه احسان 
","seo_title":"تفاوت صابون شیمیایی و صابون گیاهی،ترکیبات صابون ها","seo_description":"تاریخچه ساخت صابون،فواید و مضرات صابون های شیمیایی و گیاهی، چه صابونی استفاده نکنیم؟ کاربردهای صابون","edit_date":"2025-01-22T00:00:00+03:30","category":{"title":"زیبا سرای","slug":"cosmetic-hygiene"},"comments":[]},"more_articles":[{"slug":"disadvantages-of-bluetooth-airpods","title":"آیا ایرپاد باعث سرطان می‌شود؟ بررسی علمی خطرات بلوتوث و امواج RF","cover_image":"https://panel.khaneehsan.com/photos/blog/3791374b-2ab.jpg"},{"slug":"natural-method-of-skin-care","title":"روشهای طبیعی مراقبت از پوست","cover_image":"https://panel.khaneehsan.com/photos/blog/655a6258-69f.jpg"},{"slug":"felt-carpet","title":"خواص درمانی زیرانداز و فرش نمدی","cover_image":"https://panel.khaneehsan.com/photos/blog/ccbe74c0-810.jpg"},{"slug":"the-secret-to-healthy-skina","title":"راز طلایی برای داشتن پوست سالم و درخشان ","cover_image":"https://panel.khaneehsan.com/photos/blog/7e3cac48-e40.jpg"},{"slug":"make-detergent-at-home","title":"برای خانه تکانی، در خانه جرم گیر طبیعی درست کنیم","cover_image":"https://panel.khaneehsan.com/photos/blog/d7baf32e-d2a.jpg"},{"slug":"the-advantage-of-natural-shampoo","title":"6 مزیت شگفت انگیز شامپوی طبیعی- شوینده های سنتی ","cover_image":"https://panel.khaneehsan.com/photos/blog/d4897e3e-bba.jpg"},{"slug":"what-is-a-natural-de","title":"نوره(موبر طبیعی) چیست؟ چطور واجبی استفاده کنیم؟رفع بوی نوره","cover_image":"https://panel.khaneehsan.com/photos/blog/f221918f-003.jpg"},{"slug":"rosewater-skincare","title":"خواص گلاب و کندر برای پوست،ماسک لیفتینگ صورت ","cover_image":"https://panel.khaneehsan.com/photos/blog/6059c0e2-ffc.jpg"}]}