آنچه در این مقاله می خوانید:
شناخت زالو
اصول زالو اندازی
موارد منع زالو اندازی
برخی از کاربرد های زالو
آنزیم های مهم شناخته شده در زالو
توصیه های قبل و بعد از زالو درمانی
پرورش زالو و زالو درمانی در دنیا
زالو چیست؟
زالوها موجوداتی کرم مانند و شبیه به کرم های حلقوی هستندو عمدتاً در کنار آبها و جوی ها زندگی می کنند.زالو یک موجود خونخوار است.زالوها را در انواع مختلفی می توان در طبیعت یافت که برخی از آنها به عنوان زالوی سمی و برخی به عنوان زالوی طبی و پزشکی شناخته می شوند.جالب است بدانید این موجودات دوجنسه هستند و هر دو اندام نر و ماده را در بدن خود دارند و از طریق تخمهایی به نام کوکون تولیدمثل را انجام میدهند اما نمیتواند بهتنهایی تولیدمثل را انجام دهد و برای این کار نیاز به جفتگیری دارد اما بعد از جفتگیری هر دو زالو قابلیت تولیدمثل رادارند.
طول بدن کوچکترین زالو معمولی چیزی حدود یک سانتی متر و بزرگترین نوع آن چیزی حدود ۳۰ سانتی متر میباشد. معمولاً زالوی های پزشکی یا طبی به اندازه ۲۰ سانتی متر نیز میرسند.در ادامه به بررسی دقیقتر این موجود میپردازیم.
زالو بعد از هر بار تغذیه قادر است که تا چندین ماه زنده بماند چرا که در هر بار تغذیه چند برابر وزن خود غذا میخورد و این باعث زنده ماندن هر چه بیشتر این موجود میشود.اگر زالو خون فرد بیماری را دریافت کند میزان 2 تا 5 سی سی خون میخورد سپس 6 تا 12 ماه کسی را گاز نمیگیرد،در این مدت هر میکروبی در بدن زالو باشد،از بین میرود پس هیچ میکروبی در بدن زالو نمی ماند و زالو استریل است.
زالودرمانی سردتر از حجامت است چون زالو از عمق عروق خون می گیرد و باعث افزایش تری می شود؛لذا برای بلغمی ها بد و برای صفراوی ها و سوداوی ها خوب است اما کلا قبل از زالو باید اخلاط با منضج پخته شوند.

آنزیمهای مهم شناخته شده در زالو
1ـ هیرودین Hirudin: هیرودین شناخته شدهترین آنزیم زالو و قویترین مادهای ضد انعقادی موجود میباشد.عمل هیرودین به وسیله عوامل دیگر موجود در زالو تقویت میشود که فعالیتی مشابه روی گردش خون دارند این عوامل عبارتند از:همنتین Hementin و آنتی استاتین Anti Statin
2ـ بدلین Bdelin
3ـ آپیراز Apyrase: آپیراز یک آنزیم قوی ضد تجمع پلاکتها میباشد که باعث بهتر شدن جریان خون میشود.
4ـ اگلین Eglin: اگلین،ضمن اینکه یک آنزیم ضد تورم است، ضد اکسیداسیون و ضد رادیکال نیز می باشد.
5ـ داستاببلاز Desta bilase: این آنزیم که قدرت ضد تجمع پلاکتی بسیار قوی دارد عملش از بین بردن لخته خون می باشد
6ـ هیالورونیداز Hyaluronidase: این ماده هم به عنوان فاکتور بخشی و هم به عنوان یک آنتی بیوتیک عمل می کند.
7ـ لیپازها و استرازها Lipases and Esterases: این مواد خاصیت لیپولیتیک دارند. برای مثال چربی ها را آب می کنند.
8ـ یک ماده بی حس کننده Anesthetic agent: وقتی زالو پوست را نیش میزند ایجاد یک زخم به شکل ستاره سه شاخه (مانند آرم اتومبیل مرسدس بنز) می کند که کاملاً بدون درد می باشد و به دلیل وجود مادهی قوی بی حس کننده، به سادگی یک احساس خنکی ایجاد مینماید.
9ـ آنتی الاستاز Antielastase
10ـ ماده گشاد کننده رگ Vasodilator: این ماده بسیار شبیه هیستامین میباشد.

اصول زالو اندازی:
* اگر بخواهیم محل گزش زالو خارش نداشته باشد باید بیمار دوسین و یا سرکه انگبین بخورد و به محل گزش ماست یا آب ماست بزند.
* اگر زالو به موضعی نچسبد یک خراش کوچک ایجاد می کنیم یا بادکش می کنیم تا بچسبد.
* در درمان سودا اول منضج (سرکه انگبین وانواع آش ها) می دهیم تا سودا حرکت کند و بعد زالو می گذاریم.
* قبل از زالو اندازی استحمام شود،چون زالو به بوی بدن حساس است و نمی گیرد.
* بیمار در حالت ضعف و گرسنگی نباشد.
* زالو را به زور از محل جدا نکنید.
* تا سه روز محل زالو را آب نزنید.
* پانسمان با عسل و زردچوبه باشد.
موارد منع زالو اندازی:
- مشکلات خونی
- بیماری شدید مثل عمل جراحی سنگین
- استرس زیاد بیمار
- در دوران بارداری و شیردهی
- در زمان پریود خانم ها
- خستگی و گرسنگی
برخی از کاربردهای زالو اندازی:
1- بیماریهای پوستی: درمان بیماریهای پوستی یک از موارد درمانی مهم و ممتاز در زمینه زالو درمانی است.
2- اسپاسم و دردهای عضلانی: با زالو اندازی روی مناطق دردناک میتوان درد را کاهش داد و اسپاسم را مرتفع نمود.
3- بیماریهای دستگاه حرکتی: بیماریهای دستگاه حرکتی شایعترین بیماری زمان حاضر است که این روش میتواند بسیار کمککننده باشد.
4- تورم چشمها: زالودرمانی نتایج موفقیتآمیزی در درمان تورمهای چشمی داشته است.
5- بیماریهای قلبی و عروقی: تنگی عروق سیاهرگی مربوط به گشادی رگ میشود که اغلب بر اثر تضعیف بافت پیوندی است که استفاده از این روش برای درمان آن کمککننده است.
6- اختلال گردش خون: اختلال گردش خون دست و پا (دست و پای سرد) به وسیله زالو در محدوده ستون مهرهها قابل درمان است.
7- صدمات و کوفتگی: زالوها موقعیت درمانی خوبی را در ترمیم کوفتگی، صدمات، خونمردگی و ورم کسب کرده است.
8- بیماریهای گوش: ۲ الی ۴ زالو پشت هر گوشی در فواصل زمانی میتواند اثربخش باشد.
9- عوارض دیابت: درمان موفقیت آمیز عوارضی که بیماری دیابت یا قند خون بالا بر روی چشمها و پاها بر جای میگذارد.
10- سردرد و سینوزیت مزمن: در درمان سردردهای شدید و همچنین عفونت سینوسها، درمان با این روش کارساز است.
11- نقرس: کاهش درد شدید پاها در اثر بیماری نقرس
12- واریکوسل: از بین بردن عوارض مربوط به واریکوسل بیضهها و درمان ضعف اسپرم مردان
13- واریس: درمان پیچخوردگی رگها یا همان واریس پا
14- دُمَل ها و زخمهای چرکی و جوش: اینها مواردی هستند که در اثر ترشح هورمونهای جنسی در خون (در اوایل دوران بلوغ) بر پوست چهره و بدن ظاهر میشود و آفتِ زیبایی دختران جوان است. در این شرایط زیر هر زخم یک عدد زالو قرار داده میشود.
15- غدههای عفونی زیرپوست: این غدههای دردناک با قرار دادن یک عدد زالو زیر غده و یا در محل ورم گلو از بخش بیرونی معالجه میشوند.
16- عوارض سکته قلبی و نرسیدن خون به مغز: این موارد که معمولاً بهصورت فلج یکطرفه و رعشه و لرزش سر و دستها و ضعف مغز ظاهر میشود. با انداختن ۲ عدد زالو به پشت گوش شخص بیمار در سمتی که فلج شده است، باعث باز شدن مویرگهای مغز میشود.
17- درمان گرفتگی رگهای قلب: این گرفتگی ها معمولا موجب عوارض قلبی و تنگی نفس میشود. در این حالت با قرار دادن ۴ عدد زالو بالای پستان چپ با ضمانت و هزینه کم رگها باز خواهند شد.
18- درمان آبسیاه: برخی درمانگران طب سنتی بر این باورند که اگر از شیوه زالودرمانی در ناحیه فک و صورت مستمر استفاده شود، این کار میتواند تأثیر زیادی در پیشگیری از ابتلا به عفونتهای دندان و لثه داشته باشد.
همچنین در درمان بیماریهایی مانند:
خون مردگی ها، پیوندهای پوست و عضو، درد آرترید، آرتروز، مشکلات تنفسی، دیسک، سردرد ناشی از مشکلات گردنی، خار پاشنه، کیست مویی، وزوز گوش، اختلال جریان خون چشم، بیماری های وریدی مانند بیماری های التهابی اعضای، بعضی سرطان ها و ... مؤثر بوده است.

سازمان غذا و داروی آمریکا در ۲۴ ژوئن ۲۰۰۴ استفاده از زالو را برای مقاصد پزشکی زیر قانونی اعلام کرد:
۱ـ بیماریهای پوستی ـ جوش
۲ـ صدمات (کوفتگی ها، خون مردگی و ورم)
۳ـ جراحی پلاستیک و پیوند اعضاء
۴ـ بیماریهای دستگاه حرکتی
۵ـ آرتروز Artherose
۶ـ رماتیسم مفصلی Rhematism
۷ـ بیماریهای چشمی
۸ـ تورم چشمها
۹ـ بیماریهای گوش
۱۰ـ بیماریهای قلبی عروقی ـ تنگی عروق
۱۱ـ اختلال گردش خون دست و پا (دست و پای سرد)
۱۲ـ اسپاسم و دردهای عضلانی

توصیه های مورد توجه قبل از زالودرمانی:
۱- تمام آداب حجامت و فصد ( زمان، مکان، رژیم های غذایی قبل و بعد) درباره زالودرمانی هم صادق است.بهترین زمان استفاده از زالو درمانی و زالوگذاری البته توسط یک فرد متخصص بعد از نیمه ماه قمری و هفته سوم ماه است.بهترین ساعات انجام زالودرمانی ساعات ابتدایی صبح در فصل تابستان و نزدیک ظهر در فصل زمستان است. به طور کلی در اوایل بهار بهتر است.
۲- قرص وارفارین (WARFARIN) و آسپرین (ASA) و دی پیریدامول (DIPYRIDAMOLE) و اسویکس (OSVIX) و کلوپیدوگرل (CLOIDOGREL) و قرص های مسکن حداقل سه روز پیش از زالو درمانی باید (با نظارت و مشورت پزشک) قطع شود.
۳- موهای موضع زالودرمانی کاملاً باید پاکسازی و تراشیده شود.
۴- برای زالودرمانی موضع پا و زانو و مچ پا یک جفت دمپایی راحتی به همراه بیاورید.
۵- بیست و چهار ساعت قبل از زالودرمانی مقاربت جنسی نداشته باشید.
۶- موضع زالودرمانی را فقط با آب خالی و صابونهای غیرمعطر قبلاً شستشو دهید. ( از عطر و ادکلن و شوینده های معطر اجتناب کنید.)
۷- پس از زالودرمانی موضع زالو اغلب اوقات؛ خونریزی دارد و برای پیشگیری از ضعف و سایر مشکلات . برنامه ی کاری ، سفر، مهمانی پس از زالو درمانی نداشته باشید و لااقل ۸ ساعت پس از آن در استراحت و آرامش به سر ببرید.
۸- برای زالودرمانی عجله نکنید. ابتدا با داروهای گیاهی خاص، بادکش و حجامت ، فصد باید خون و کبد پاکسازی شود و سپس زالو درمانی اثر فوق العاده ای خواهد داشت.
۹- مصرف غذاهای سرد ( لبنیات، تخم مرغ، برنج، خیار و کاهو، کیوی، گوجه فرنگی، ماکارونی، آش جو، لوبیا و …..) قبل از آن مجاز نیست. (حداقل ۸ ساعت).
۱۰- مصرف رب انار، آب انار و گلاب (شش تا واحد آب انار+یک واحد گلاب) مسهل و منضج های گیاهی قبل از زالو درمانی ( حداقل یک هفته)، بازده زالودرمانی را بسیار مطلوبتر میکند. از پزشک خود فهرست مسهلها و منضجها را بخواهید.
۱۱- گرسنگی یا پرخوری و بی خوابی و کم خوابی سبب کاهش تأثیر زالو درمانی خواهد شد.
۱۲- زنها در حاملگی و ایام عادت ماهیانه نباید زالودرمانی کنند.
۱۳- قبل و بعد از زالودرمانی استحمام طولانی و گرم و سونا و جکوزی جایز نیست.
۱۴- زمان درمان به آرامش روحی و جسمی نیاز است. در صورت داشتن استرس و ترس، اضطراب و هیجان زیاد یا نشاط بیش از حد با پزشک و دستیار مشورت کنید.
۱۵- اگر قبل و بعد از آن، تلخی و خشکی دهان دارید اندکی رب انار و رب آلو تناول کنید.
۱۶- اسهال، ادرار زیاد، تعریق فراوان، استفراغ فراوان قبل از آن نباید باشد.

توصیه های مورد توجه پس از زالو درمانی:
۱- تا دو روز موضع زالو با آب تماس نداشته باشد.
۲- موضع زالوها به طور طبیعی ۸ تا ۱۶ ساعت خونریزی دارد. در صورت خونریزی عادی و ملایم نگران نباشید. تحرک کمتر و حالت درازکش سبب کاهش خونریزی میگردد. پس از ۱۲ ساعت در صورت ادامهٔ خونریزی به پزشک مراجعه کنید.
۳- گاه خارش موضع زالو پس از بیست و چهار ساعت شروع میشود و گاهی تا یک هفته ادامه دارد که در صورت خارش محدود از روغن بنفشه، روغن گشنیز یا روغن کافور و در موضع زالو استعمال کنید. در موارد خارش شدید به پزشک مراجعه کنید.
۴- پس از زالو درمانی تا بیست و چهار ساعت مقاربت جنسی نداشته باشید.
۵- پس از زالو درمانی استراحت فیزیکی و بدنی و حتی استراحت فکری (پرهیز از تنش، مطالعه، تلویزیون، مهمانی یا …..) توصیه شده است. (حدود هشت ساعت)
۶- تا بیست و چهار ساعت نمک، تخم مرغ، ماهی و ترشیجات مصرف نشود.
۷- تماس سرما و آب سرد با موضع زالو سبب خارش شدید و تورم میگردد.
۸- به طور کلی غذاها، ادویه و میوههای بسیار گرم و بسیار سرد پس از زالو درمانی ممنوع و مضر بوده و بیشتر از غذاهای معتدل نظیر:کرفس- جو- گلابی- آبگوشت- شیربرنج- قیمه- سیب- سوپ جو- سکنجبین- سرکه شیره و …باید استفاده کرد.
۹- مصرف غذاهای سنگین و چرب و پرخوری پس از زالو درمانی بسیار ضرر دارد.
۱۰- پس از زالودرمانی حتی المقدور کمتر سرپا بایستید و پیاده روی کمتر داشته باشید.
۱۱- خواب پس از زالو درمانی تا شش ساعت ممنوع است.
۱۲- مصرف غذاهای شور و حمام گرم پس از زالو درمانی جایز نیست. (هر هشت ساعت یک لیوان شربت عسل تا سه روز) . مصرف شربت عسل، آب انار و گلاب، پس از زالو درمانی مفید است.
۱۳- ندرتاً پس از زالو درمانی عوارضی نظیر:تب و تپش قلب-ازدیاد فشار خون-اضطراب و سردرد-سردی و لرزش بدن-رنگ پریدگی-تهوع و … پیش می آید که این عوارض موقت و مقطعی بوده و جای نگرانی ندارد.
۱۴- تا بیست و چهار ساعت پس از زالو درمانی مصرف تخم مرغ و غذاهای حاوی تخم مرغ ممنوع است.
۱۵- غذاهای بسیار تند، تیز و بسیار ترش و بسیار شیرین تا بیست و چهار ساعت ممنوع است. (ادویه و کتلت و…)
۱۶- در صورت عطش و خشکی دهان پس از زالو درمانی ماءالشعیر و شکر سرخ هر هشت ساعت میل شود.
۱۷- جهت جبران خون از دست رفته ۵ شب هر شب یک تا دو سیخ گوشت گوسفند کباب شده (بدون نان و برنج) خالی میل نمایید. (به جای شام) با سماق و لیموترش میل شود کاملتر خواهد بود.
نکات مهم:
✓ برای گرفتن نتیجه مطلوب حتما قبل از انجام زالو درمانی اصلاح مزاج و آماده سازی بدن انجام شود.
✓ زالو درمانی توسط متخصص (کارشناس) و با استفاده از زالوی مناسب انجام شود.
✓ در زالو درمانی عوارضی مانند خونریزی طولانی مدت، واکنش های آلرژیک پوستی، کم خونی و عفونت باکتریایی می تواند رخ دهد.
زالو درمانی در دنیا
پرورش زالو و زالودرمانی نه تنها در ایران بلکه در سایر کشورهای دنیا نیز به طور حرفه ای انجام می شود. خبرها حاکی از آن است که حتی پرورش زالو و آموزش پرورش زالو و خرید و فروش زالو در کشورهای دیگر نظیر انگلستان، روسیه و ترکیه بسیار جدی تر از ایران انجام می شود. ایران پرورش دهنده بهترین نوع زالو است و سهم مهمی در صادرات زالو به کشورهای دیگر دارد.
جالب است بدانید که صادرات زالو در کشورهای دیگر مانند انگلستان و روسیه از نظر اقتصادی بسیار مهم است و این کشورها درآمد بسیاری از فروش زالو کسب می کنند که گاهی اوقات می توان درآمد آنها را با درآمد حاصل از نفت ایران مقایسه کرد. علاوه بر این قیمت فروش زالو در کشورهای اروپایی و آمریکا بسیار بیشتر از ایران است.
بزرگترین مرکز پرورش زالو و زالو درمانی در جهان در کشور روسیه قرار دارد که سالانه بالغ بر یک میلیون زالو به سراسر جهان صادر می کند.این مرکز پرورش زالو تولیدکننده حجم وسیعی از محصولات آرایشی است. در این محصولات از عصاره بدن زالوها برای تولید شامپو، کرم صورت و سایر مواد آرایشی استفاده میشود.

گردآوری شده توسط واحد فرهنگی خانه احسان