غلظت اسید استیک در سرکه‌های خوراکی موجود در بازار که بیشتر مصرف آشپزخانه‌ای دارند، بین 4 تا 8 درصد و سرکه‌هایی که برای تهیه ترشیجات استفاده می‌شوند، تا 18 درصد می‌باشد. سرکه طبیعی همچنین حاوی مقدار کمی اسید تارتریک، اسید سیتریک و دیگر اسیدهای گیاهی است. سرکه از زمان باستان مورد استفاده بوده و یکی از مواد مهم آشپزی در اروپا و آسیا می‌باشد.
سرکه‌های طبیعی، اسید تاتاریک و جوهر لیموی کمتری دارند. سرکه معمولی افزون برداشتن آنتی‌بیوتیکهای طبیعی، پس از تخمیر دارای اسید آمینه های بیولوژیک میشود، در صورتی که در سرکه مصنوعی این ماده مهم وجود ندارد.
خواص سرکه های طبیعی کدامند؟
1- امکان کاهش کلسترول و تری‌گلیسرید خون
در سال 2006 میلادی اثر کاهش کلسترول و تری‌گلیسرید سرکه به‌طور قابل توجهی در موش‌های آزمایشگاهی مشاهده شده است. مشابه این آزمایش روی انسان نیز انجام و کاهش مرگ و میر در بعضی امراض قلبی با مصرف سرکه در افراد داوطلب مشاهده شده است. احتمال اثر سرکه در موارد مذکور در انسان وجود دارد.[۴]
2- کنترل قند خون در افراد دیابتی
قبل از تولید داروهای کاهش‌دهنده قند خون، افراد دیابتی برای کاهش قند خون از سرکه استفاده می‌کردند. مصرف حدود 20 میلی‌لیتر یا دو قاشق غذاخوری سرکه طبیعی به همراه غذا یا در طول رژیم روزانه میتواند قند خون افراد دیابتی و سالم را پایین بیاورد. مصرف سرکه در بعضی افراد میتواند تا 30 درصد قند خون آن‌ها را کاهش دهد.[۴]
بسیاری معتقدند که سرکه سیب به علت توانایی تثبیت گلوکز و جلوگیری از افزایش شدید قند خون، یک سلاح موثر برای بیماران دیابتی است. با این حال، درست است که فواید بسیاری برای افرادی که مقاومت به انسولین دارند، وجود دارد و یا برای جلوگیری از پیشگیری از دیابت در آینده مفید است اما هیچ شواهد علمی وجود ندارد که نشان دهد این ماده میتواند جایگزین انسولین و سایر داروهای ضروری دیابت شود.[۶]
3- کنترل رژیم غذایی
مجموعه‌ای از آزمایش ها نشان داده که مصرف سرکه به همراه غذا باعث احساس سیری و در نتیجه کاهش مصرف غذا میگردد.
4- عفونت‌ها
سرکه به عنوان یک ضدعفونی‌کننده از زمان بقراط که در سال‌های 377 تا 460 قبل از میلاد می‌زیست، به کار می‌رفت. این دانشمند سرکه را برای برطرف کردن سرفه‌های پایدار توصیه می‌کرد. باور عمومی بر این است که سرکه خاصیت ضدعفونی‌کنندگی دارد. در حالیکه سرکه میتواند به عنوان ضد میکروب برای پاک کردن سطوح پخت آشپزخانه و محل‌های شستشو به کار رود، مطالعات نشان داده است که مصرف خوراکی و موضعی آن دارای خاصیت از بین برنده عفونت‌ها، قارچ‌ها و شپش نیست.[۴]
5- درمان چاقی
سرکه سیب جذب قند را کاهش داده و با بهبود کبد چرب و پایین‌آوردن سطح کلسترول بد باعث لاغری میشود.[6]
6- رفع ورم
سرکه، بسیار نفوذ کننده و خشک کننده است، لذا برای نفوذ به بافت ها و نیز رفع ورم ها، آماس ها و ترشحات، به صورت موضعی، کاربرد فراوان دارد.[۱۱]
7- بند آمدن خونریزی
اگر پارچه ای را به آن آغشته کرده و روی محل زخم و جراحت حاد قرار دهیم، هم خونریزی را بند می آورد و هم مانع بروز ورم می شود. این طرز استفاده برای جلوگیری از بروز عفونت، ورم و انتشار سم در محل گزیدگی توسط جانوران خزنده و گزنده (مار، عقرب، رتیل و …) نیز بسیار مفید است.[۱۱] بقراط، پدر طب مدرن نیز بیش از ۲۰۰۰ سال پیش از سرکه برای تمیز کردن زخم‌ها استفاده می‌نمود.
8- لایه بردار و پاک کننده پوست
حدود پنج تا ۶ درصد سرکه سیب از استیک اسید ساخته شده است، از همین‌رو آن را بهترین لایه‌بردار و قوی‌ترین پاک‌کننده پوست می‌دانند. از طرفی سرکه سیب در ترکیبات خود مقدار زیادی ماده آلفا هیدروکسی اسید دارد که نقش مهمی در از بین بردن سلول‌های مرده پوست ایفا میکند.
9- دهانشویه
دهانشویه، مزمزه کردن و غرغره کردن با آن، مخصوصا اگر همراه با کمی نمک یا شبت باشد، باعث استحکام دندان ها و لثه ها شده و نیز منجر به رفع ترشحات و لایه های سفت شده چسبیده به حلق و لوزه ها یا دفع توده های سفید رنگ بدبو موجود در حفرات لوزه ها می شود.[۱۱]
10- درمان اختلالات بویایی
بخور دادن سر و صورت با بخارات سرکه (در دمای اتاق یا کمی حرارت دادن سرکه)، باعث رقیق شدن ترشحات و باز شدن انسدادهای تشکیل شده در مجاری بینی، گوش (استاش: مجرایی که بین حلق و گوش میانی کشیده شده است) و سینوسها شده لذا منجر به پیشگیری و درمان انواعی از گوش درد، کمشنوایی، کیپی گوش و بینی، سینوزیت و اختلالات بویایی میگردد.[۱۱]
11- کمک به سردرد
در استفاده موضعی (قرار دادن پارچه آغشته به سرکه بر پیشانی)، کمک به رفع سردرد های ناشی از گرمی می کند مخصوصا اگر همراه با روغن گل باشد.[۱۱]
12- محافظت اعضای داخل بدن
سرکه مانع ریختن مواد زائد و بیماری زا به اعضای داخلی و مهم بدن (کبد، قلب، ریه، معده) می شود؛ لذا از این اعضا محافظت می نماید. سرکه، تیزی و شدت گرمی صفرا و داغی خون و بدن را مخصوصا در فصول گرم، از بین برده و همچنین باعث نرم و رقیق کردن ترشحات بلغمی سفت شده در بدن و مجاری می گردد.این بلغم های مانده و سفت شده در بدن، عامل بسیاری از چاقی های عمومی و موضعی، انسدادها و اختلال عملکرد اعضایی چون کبد می باشند.[۱۱]
13- درمان بی اشتهایی
در افراد گرم مزاج، کودکان بی اشتها با حرارت بالا، و نیز گرمازده ها، باعث باز شدن اشتها شده و به هضم غذاهای سنگین (گوشتی، چرب) نیز کمک شایانی می نماید.[۱۱]
14- خنثی کردن مواد سمی بدن
وجود سرکه در ترکیب غذا (مثل سکباج)، باعث لطیف شدن و سهل الهضم شدن غذا میگردد. نوشیدن سرکه گرم شده، ضررهای داروهای سمی مخصوصا داروهای مخدر مثل تریاک (افیون) و شوکران را دفع مینماید لذا کمک به ترک اعتیاد میکند. [۱۱]
15- ضد سرطان
سرکه محرک بدن است و برای پاره‌ای از داروها، مانند آتروپینف ضدتریاک محسوب میشود. مدت‌ها پیش سرکه را عامل سرطان زا می‌دانستند، ولی هم‌اکنون تا اندازه‌ای آن را عامل مبارزه با مواد تولیدکننده سرطان (کانسروژن) به حساب می‌آورند.[۳]
16- مناسب رژیم ها
در رژیم نمک (زیان نمک و نخوردن آن) خوردن سرکه مناسب است، چون سرکه، نمک موجود در میوه‌ها را تحریک و زیاد نموده و از راه عرق کردن بدن خارج مینماید. در رژیم گوشت نیز همین گونه عمل مینماید، و تنها برای مبتلایان به بیماری کبد مناسب نیست. سرکه برای جلوگیری از چاقی و لاغری و همچنین در رژیم ضد دیابت بسیار سودمند است. هم چنین مردمان ایران آن را برای ساخت ترشی استفاده می‌کنند. [3]
17- کمک به هضم غذا
سرکه طبیعی ناظم متابولیسم بدن می‌باشد، چون ترشح بزاق را زیاد میکند، ترشح بزاق از نظر علم بیوشیمی، دارای مقدار زیادی مواد پروتئینی (آلبومین) است که غذا را بهتر حل و هضم میکند. همچنین اختلاط سرکه با بزاق دهان، از دندانها در برابر فساد حفظ میکند.[3]
18- بهبود سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یک وضعیت هورمونی است که با چرخه‌های قاعدگی غیرطبیعی، سطوح بالای هورمون‌های آندروژن، کیست‌های تخمدان و مقاومت به انسولین مرتبط است. یک مطالعه سه ماهه نشان داد که سطح هورمون‌های زنان مبتلا به PCOS که بلافاصله بعد از شام یک قاشق غذاخوری (15 میلی‌لیتر) سرکه سیب را با 100 میلی‌لیتر آب می‌نوشیدند، بهبود یافته و دوره‌های منظم‌تری را تجربه کردند.[۱۴]
19- پاک‌کنندگی
سرکه سفید اکثراً به عنوان پاک‌کننده لوازم خانگی مصرف دارد. این امر به علت خاصیت اسیدی آن می‌باشد که میتواند مواد معدنی (جرم) لوازم شیشه‌ای، کتری، قوری، دستگاه قهوه‌جوش و سطوح صاف و صیقلی را حل کند. اصولاً سرکه را باید با آب رقیق کرد تا دیواره این وسایل آسیب نبیند. سرکه یکی از بهترین حلال‌ها برای پاک کردن رزین‌های اپوکسی، حتی انواع سخت‌شده است.روزنامه مچاله شده آغشته به سرکه برای پاک کردن سطوح شیشه و آینه، به‌خصوص وقتی چرب هستند، هنوز از روشهای سنتی در انگلستان می‌باشد. برای پاک و براق کردن اشیای برونزی (برنجی) می‌توان از سرکه استفاده نمود. جدیداً سرکه به عنوان محلول سبز برای تمیز کردن بیشتر لوازم خانگی در بازار ارائه میشود. به عنوان نمونه برای تمیز کردن محل ادرار حیوانات دست‌آموز و یا به عنوان علف‌کش مورد استفاده است.[4]
20- ضدعفونی‌کردن سطوح
با ترکیب‌کردن سرکه سفید با جوش شیرین می‌توانید به راحتی لکه‌های قدیمی را از کاشی‌ها و سرامیک‌ها پاک کنید.
خاصیت تمیزکنندکی و ضدعفونی کنندگی سرکه:سرکه ماده ای تمیز کننده خنثی و ارزان قیمت است که به طور طبیعی است و از مواد شیمیایی اندکی تشکیل شده است و به همین علت آسیبی به محیط زیست نمیزند. معمولاً از سرکه سفید برای از بین بردن آلودگی و لکه ها استفاده میشود.از ترکیب سرکه با آب میتواند برای تمیز کردن شیشه استفاده کرد.با اضافه کردن سرکه در آب سیب یا امثال آن سرکه تولید میشود. عمل اکسیداسیون را باکتری های اسید استیک انجام میدهد. این باکتری را لویی پاستور در سال 1864 کشف کرد.[3]
✓ نکته مهم ؛
خواص درمانی که برای سرکه ها گفته شد منظور سرکه های طبیعی هستند نه سرکه های صنعتی.مصرف خوراکی سرکه صنعتی اصلاً توصیه نمیشود.
گرد آوری شده توسط واحد فرهنگی خانه احسان
